Kooloogst in volle gang bij Kruijer-Wagter V.O.F in Kraggenburg

Elke dag wordt er hard gewerkt op het land van Kruijer-Wagter in Kraggenburg. Het oogsten van de vijf hectare kolen is handwerk en moet zorgvuldig gebeuren om beschadigingen aan de kolen te voorkomen, want de afnemers en consument willen puntgave kolen. De oogst start rond 1 augustus en voor eind november, voor de vorst, moet het klaar zijn. 

Jaap (70) en Tineke Kruijer–Wagter zijn hun V.O.F. per 01-01-2020 gestart. Voor Jaap was dit een nieuwe start na een aantal moeilijke jaren. Nu is hij, samen met zijn partner, weer vol goede moed en het plan is om volgend jaar een nieuwe schuur met koeling te bouwen van 22 bij 25 meter. 

Vroeger werd de kool hoofdzakelijk in de winter gegeten, met koud weer. Nu wordt kool, doordat het product niet snel verkleurt, in salades verwerkt. Hierdoor wordt het met warm weer net zoveel gegeten als met koud weer.

Kool is ook een gezond product. ‘Er zit een stofje in de kool die kankercellen stopt*’, weet Wagter. ‘Dit is van vroeger uit bewezen en wetenschappelijk onderzocht’. 

De eerste kolen worden tegenwoordig geplant op 1 april (met plantmachine en 6 personen), dan volgen op 1 mei en 1 juni de volgende plantperiodes.  Nadat de kool van het land komt, gaan we ze koelen vanaf 1 november tot 1 augustus. Het hele jaar rond leveren we kool. Alles wordt handmatig verwerkt. Dat is om beschadigingen te voorkomen. Elke beschadiging in de kool wordt na een week zwart. Dat wil de consument niet.’ 

‘Gewasbeschermingsmiddelen gebruiken we zo min mogelijk. We spuiten bijna niet, omdat we onkruid wieden met de hak.’ Door klimaatverandering en de komst van thrips, insecten uit Italie, in Nederland ben ik nu op 70-jarige leeftijd nog aan het experimenteren met nieuwe koolrassen met zeer goede resultaten.’

Jaap en Tineke zien hun bedrijf als een bedrijf in opbouw. Grote afnemers met vrachtwagens komen vrijwel dagelijks en kleine afnemers (minimaal 40 bakken) zijn welkom volgens afspraak op de zaterdagen voor bezorgen en halen. 

Het bedrijf bestaat al meer dan 100 jaar in de familie Kruijer. Jaap vertelt: ‘Opa Hendrik was kool en aardappel tuinder vanaf 1925. Hij was een beetje ouderwets en hij was tegen een AOW-uitkering. Opa verzamelde rupsen in een potje en gebruikte bagger uit de sloot voor kunstmest. Mijn vader Cees was zeer vooruitstrevend. Hij had contact met de pastoor uit het dorp Noord-Scharwoude en zag in de pastoor een adviseur in plaats van een vader. Op zijn 18^e jaar begon mijn vader land te huren in Broek op Langedijk en voor zichzelf te boeren.  Het ging zo goed, dat hij zich liet inschrijven in de Noordoostpolder, Kraggenburg. Hij was toen 38 jaar.  Hij deed het om twee redenen: hij zag de kinderen nooit omdat hij het land ver van huis had in Noord-Scharwoude en hij deed het voor de toekomst van zijn twee zonen Jaap en Cees jr. Het lukte in 1957 een tuindersbedrijf in Kraggenburg te krijgen met 12 hectare goede grond. Later kreeg hij er nog 6 hectare bij.  Alles opbouwen was een zware taak, maar hij had veel hulp van zijn gezin met 11 kinderen.

In de jaren ‘60 en ‘70 verbouwde mijn vader aardappels, uien, wortelen, witlof, rode biet, en kool. Alles groeide goed op de verse grond. Alle producten gingen naar de veilingen, de KZIJ in Kampen en de veiling in Zwolle. De afzet was goed geregeld, de prijs werd bepaald door de klok, door vraag en aanbod. Toen waren er in de jaren ‘60, van de 10 jaar, zeven zeer natte zomers met veel waterschade. Daarom waren er voor mijn vader twee redenen om over te gaan op appels en peren, producten die niet in de grond staan, maar er boven. En hij dacht dat zijn zoons in de toekomst niet meer in de natte klei wilden werken. Fruit is schoner werk. In 1965 werden de appelbomen geplant, hoofdzakelijk Golden Delicious. Daarna volgden twintig goede jaren. De afzet bestond hoofdzakelijk uit houtverkoop, vroeger heette dit verkoop op stam. Achteraf was het een zeer onzeker product, we hadden geen eigen kisten en geen eigen koeling.  Na 20 jaar, dus in 1985 kwam de uitgifte van de landerijen in zuidelijk Flevoland en kwamen er jonge fruittelers met nieuwe rassen. De houtverkopers uit de Betuwe gingen daar inkopen doen, in plaats van bij mijn vader, voornamelijk omdat het 80 kilometer dichter bij huis was. Ze lieten ons van de ene op de andere dag in de steek.  

In 1986 heb ik het bedrijf van mijn vader overgenomen, alle bomen gerooid en ben ik met nieuwe rassen begonnen, Elstar en Jonagold. Albert Hein kocht mijn appels en ik dacht dat ik een lot uit de loterij had, maar door overproductie op wereldniveau, er kwamen scheepsladingen vol met appels uit Amerika, Nieuw-Zeeland, Argentinië en Italië aan op Rotterdam, werd er misbruik gemaakt van de situatie en ontstond er een appelcrisis, die acht jaar duurde, waarbij de Nederlandse teler slecht werd behandeld door de Nederlandse supermarkten.  

Daarna volgde een jaar, waarbij het op 2 mei 1991 toen alles in de bloei stond min 11 graden werd en alles bevroor. Ook was er een jaar met veel hagelschade. Het resultaat was dat ik in vijf jaar 100.000 gulden per jaar verloor. Daarna heb ik alles op een rijtje gezet. Appels telen was geen optie meer. Toen kwam er een rooipremie van de regering en heb ik het bedrijf weer terug gedraaid naar de situatie van mijn vader met Bildstar aardappelen, uien, wortelen en vijf hectare kool als hoofdproduct.  We noemden het terug naar af, maar ik kon rustig alle schulden aflossen. 

In 2013 ontmoette ik een jongere vrouw met drie zonen en vanaf 1 januari 2020 hebben we samen een V.O.F. gestart. We zijn PlanetProof gecertificeerd. Dit houdt in dat we voldoen aan de eisen van het certificatieschema ‘On the way to PlanetProof.’ Volgend jaar bouwen we een schuur met koeling van 22 bij 25 meter. Deze keus maken we omdat we onder andere betrouwbare afnemers hebben. Dit zijn Postuma en K. van Spijk in IJsselmuiden en Groenteproductie Flevoland in Dronten. Groente en fruit is een groeimarkt aan het worden, vooral na corona.   

Zoals overal hebben wij ook een tekort aan personeel, daarom proberen we ons bedrijf zoveel mogelijk met eigen familie te runnen.  In de toekomst een nieuwe schuur en een boerderijcamping, dat is ons streven’. 

Tineke: ‘Jaap is al 70, maar ik ben nog jong en gezond en dat geldt ook voor ons bedrijf, dat ik in de toekomst voort ga zetten. We zien de toekomst samen positief tegemoet.’

*Weetje: Groene kool heeft drie belangrijke componenten: antioxydanten, ontstekingsremmende voedingsstoffen en glucosinolaten. De glucosinolaat die groene kool bevat, heet sinigrine. Sinigrine wordt omgezet in AITC, allyl-isothiocyanaat, dat in wetenschappelijke onderzoeken een unieke werking laat zien tegen onder andere blaas-, darm- en prostaatkanker.